Robetro Merhi Muntan ve Carlos Sainz Vázquez de Castro… Ortak yönleri epey fazla olan 2 genç pilot. 2014 yılında Formula Renault 3.5 serisinde rakiplerdi ama Sainz sezonu 227 puan ile lider kaparken, Merhi 183 puan ile 3.sırada kaldı. Her 2 pilotun ismi 2014 sezonunda Caterham yarış koltuğu için geçti, Merhi İtalya Grand Prix’i hafta sonunda teste çıktı ama iki pilot yerine Abu Dhabi’de Will Stevens vardı. Son olarak 2015 Formula 1 sezonunda her ikisi de giriş listesinde isimlerini barındırıyor; Sainz Toro Rosso’da ilk yarışında puan aldı ama Manor’un yazılım problemlerinden dolayı Merhi Avustralya’da piste çıkamamıştı.
Dosyanın Sayfaları
Merhi ve Sainz aynı zamanda abileri Fernando Alonso gibi bir matador, bir İspanyol, ve böylece grid’in %15’ini kapsamasını sağlıyorlar milletlerinin (İngiliz ve Alman ile en büyük etnik gruba sahipler): Alonso Malezya’da yarışma izni aldı, Manor ise %107 kuralına takılmasına rağmen hakemlerden yarışmak için yeşil ışık aldı. Böycede Alonso-Pedro de la Rosa (Sergio Perez, Monaco’da yaptığı kazadan dolayı yarışmaktan vazgeçince yerini doldurdu)-Jaime Alguersuari sayesinde 2011 Kanada GP’sinde kırılan en fazla İspanyol pilotun start aldığı yarış rekoru 71 yarış sonra 2015 Malezya GP’sinde egale edilecek. Söz konusu olay şerefine Formula 1’de İspanyol Pilot Dosyası’nı açalım.
1951 İspanya GP’si için Pedralbes pistindeyiz… Giriş listesindeki 48 pilottan 20’si sıralama turlarını atlamayı başarır ve böylece yarışmaya hak kazanır. Pistte kendi evinde yarışan 2 takım arkadaşı vardır: Maserati’leriyle Paco Godia ve Juan Jover. Jover start alamaz motor sorunu yüzünden ama Godia yarışı 10. bitirmeyi başarır. 2 pilot Formula 1’de İlk İspanyol olma ünvanını paylaşırlarken, Godia aynı zamanda Formula 1 Yarışını Bitiren İlk İspanyol olur. Aradan geçen 64 yıl sonra pistlerdeki İspanyol sayısı 15’i bulacaktır. Aşağıdaki tabloda hepsi bir arada;
— Tarihte 7 İspanyol puan kazanmayı başardı.
— Puan alan ilk İspanyol ise Alfonso de Portago… 1956 yılında Ferrari’nin fabrika pilotlarından biri olarak açıklanan asilzade, takımla çıktığı ilk yarışta 2. olarak hem puan kazanan ilk İspanyol; hem podyuma çıkan ilk İspanyol olmuştu. Yalnız burada ilginç nokta; mekanik sorun yaşayan başka bir Ferrari pilotu Peter Collins’in, de Portago’nun arabasına atlayarak yarışı tamamlaması ve de Portago’nun da Eugenio Castellotti’nin arabasına geçerek yarışın sonuna ulaşmasıydı. Böylece de Portago ve Collins beraber podyumun 2. basamağına çıkarken, puanı da paylaşmışlardı.
— Ancak diğer ilklerin hepsi Fernando Alonso’ya ait. 2003 Malezya GP’sinde ilk pole kapan, 2003 Kanada’da ilk defa en hızlı tur atan, 2003 Macaristan GP’sinde ilk zafer kazanan, 2005’te ilk defa şampiyon olan, 2006’da ilk defa çifte şampiyonluğa erişen İspanyol ünvanlarına sahip; en iyi matador. Koskoca Formula 1 tarihinde yarışın en hızlı turunu atmış ikinci bir İspanyol var sadece; o da 2005 Bahreyn GP’si sayesinde Pedro de la Rosa.
— 1988 ve 1989 sezonlarında Minardi’de tam sezon yarışmış Luis Perez-Sala’nın ardından 10 sene boyunca Formula 1 pistlerinde temsil edilemeyen İspanya; 1999 sezonunda Arrows’ta yarışacak Pedro de la Rosa ve Minardi’de yarışacak Marc Gene ile geri dönmüştü. O günden beri, 16 yıldır, pistlerde İspanyol pilot hiç eksik olmadı.
— İspanyol pilotların çoğunun İspanyol olmadığını söylersem eğer tepkiniz ne olur peki? 2 sene önce ekşi sözlük’te Katalan başlığına tarihte İspanyol olarak bilinen ancak etnik olarak Katalan olan pilotları döşemiştim. 2013 sezonu için tarihte Katalan – İspanyol oranı 8/13 (%61.83) iken 2015 sezonunda 8/15 (%53.33). Katalan olmayanlar Fernando Alonso, Carlos Sainz Jr., Adrian Campos, Alfonso de Portago (annesi İrlandalı hem de), Emilio Zapico, Emilio de Villota ve Roberto Merhi (ailesi ilk önce Brezilya, ardından İspanya’ya göçmüş Lübnanlı).
— Jaime Alguersuari 2009 Macaristan GP’sine 19 yaş 125 günlükken tarihin en genç start almış pilotuydu; ta ki 2015 Avustralya GP’sinde 17 yaş 166 günlük Max Verstappen artık kırılması imkansız bir rekora sahip olana kadar.
— Adrian Campos, Marc Gene ve Fernando Alonso’yu; birbirini takiben Formula 1’e sokan isim. Öncesinde her 2 pilot da Campos’un Formula Nissan serisi takımında yarışmışlardı.
— Adrian Campos ve Luis Perez-Sala’nın yolları sadece Minardi’de değil, sürekli isim ve sahip değiştirmiş Hispania Racing Team’de de kesişecekti. Biri takım Campos Meta isminden – Hispania Racing Team ismine dönüşüm (Şubat 2010) zamanlarında takım patronluğu yaparken, diğeri 2011 Aralık’tan takım iflas edene kadar görevini sürdürecekti.
— İlk yarışında en iyi sonuç elde etmiş İspanyol’u 2015 Avustralya GP’sindeki 9.luğu ile Carlos Sainz sanıyordum ancak bu başarı 1999 Avustralya GP’sindeki 6.lık ile zamanın Arrows çaylağı Pedro de la Rosa’ya ait.
— İlk İspanya GP’si 1913 yılında yapılırken (tabi o zaman Formula 1 diye bir seri yoktu), Carlos de Salamanca yarışı kazanmıştı. Bir sonraki İspanya’da İspanyol pilot zaferi 2006’da Fernando Alonso ile gelecekti. En başarılı matador 2013 İspanya GP ve Valensiya’da düzenlenen 2012 Avrupa GP’sinde de zaferi var. Sonucunda Alonso kendi toprağında en çok zafer kazanan İspanyol.
— Son 10 senede Formula 1 camiası yarışa çıkamasa da test pilotluğu görevini üstlenen birçok pilotla karşılaştı;
Aynı zamanda emekli İspanyol pilot Luis Perez- Sala’nın yeğeni olan Daniel Juncadella (Katalan’dır); Ferrari, Williams ve Force India ile bir çok test seansına katıldı. Hak ettiğini düşündüğüm Formula 1 koltuğu gelene kadar DTM’de yarışmaya devam edecek Mercedes adına.
Avusturya/İspanyol karışımı Andy Soucek, 2009 Formula 2 şampiyonu olduktan sonra Williams ile teste çıkarak seans lideri olmuş ama ertesi sezonki test pilotluğunu Valtteri Bottas’a kaptırınca; devamında test şansı bulamayacağı Virgin ile anlaşmıştı. 2015 sezonunda Bentley ile Blancpain GT serisinde direksiyon sallayacak.
Ve bahsedilmesi gereken son İspanyol: Maria de Villota… GT ve Binek Otomobiller şampiyonalarına ek olarak Avrupa F3 ve Superleague Formula tecrübesi bulunan bayan İspanyol pilot aynı zamanda Emilio de Villota’nın kızıydı. İlk Formula 1 tecrübesi ise Fransa’daki Paul Ricard pistinde 2009 model Renault R29 ile Lotus Renault GP (o zamanki isimleri) adına 300 kilometrelik test sürüşüydü. 2012 sezonu başlarında ise Marussia’nın resmi test pilotu olarak ilan edildi, sezonun tamamında takımıyla beraber garajda olacak ve buna ek olarak güncel arabanın performansını geliştirici testler gerçekleştirecekti. Ancak 3 Temmuz 2012 günü Duxford Havaalanı’nda yaptığı düzlük testinde, pist sonundaki tıra çarparak ağır yaralandı. 17 gün hastanede kalan bayan pilot ne yazık ki bir gözünü, koku ve tat duyusunu kaybetmişti ve Ekim ayında basına verdiği demeçte ağır baş ağrılarının da olduğunu söylemekteydi. Söz konusu açıklamadan tam 1 sene sonra 11 Ekim 2013 günü evinde ölü bulundu, yapılan otopsi ölümün kazadan kalma beyin hasarının kalp krizini tetiklemesinden kaynaklandığını gösteriyordu.
Arkada Duranlar
Aslında İspanyol Pilot Dosyası’nı açarken, pilotların orada bulunmasını sağlayan sponsorlardan da bahsetmek oldukça uygun. 1999’da Gene ve de la Rosa’nın hemen ardından aralıksız olarak İspanyol pilotlar ülkelerini şampiyonada temsil ederken, İspanyol firmaları da takımlarda önemli sponsorluk işlerine el attılar.
1998 sezonunda Pedro de la Rosa test pilotuyken Jordan’a sponsor olan İspanyol enerji firması Repsol, 1999 sezonunda de la Rosa’nın yarış koltuğuna erişmesine takiben Arrows’a sponsor olacaktı. 2000’de de pilotunu desteklemeye devam eden firma, 31 Ocak 2001 günü İngiliz takımla anlaşamayınca; 1 Şubat günü İspanyol pilot da takımdan şutlanacaktı.
1999 yılında pistlerde başka bir önemli İspanyol sponsor da Gene’nin Formula 1’de yarışmasına, İtalyan Minardi takımına sponsor olmaya başlayan İspanyol iletişim devi Telefonica’ydı. 2000 yılında takımla bağlarını güçlendirerek tüm arabaların limon sarı rengine sahip olmasını sağladılar ve henüz 19 yaşındayken o günlerde F3000’te Telefonica sponsorluğuyla yarışacak Alonso’yu da Gene’ye arkadaşlık yapmak üzere test pilotu olarak belirlediler.
2001 yılında CEO değişikliği nedeniyle neredeyse 30 milyon Euro harcadığı Minardi ile sponsorluğunu bitiren Telefonica, Gene’nin de koltuğunu kaybetmesine neden olacaktı. Ancak Alonso İtalyan takımla çıkacaktı ilk sezonuna 2001 yılında. Birbirini takip eden senelerde ise 1 senelik Renault test pilotluğu tecrübesi, pole ve zaferin bulunduğu başarıların ardından 2004 yılında bu sefer İspanyol pilot yarıştığı takıma sponsor getirecekti; Telefonica 3 sene aranın ardından geri dönüyordu.
Alonso’nun Renault’u bırakıp McLaren’a geçtiği, bu arada Telefonica’nın da takım sponsorluğunu son kez bıraktığı 2007 sezonunda; İspanyol pilot Formula 1 pistlerine yeni İspanyol firmalar getirecekti: finans devi Santander Group ve sigortacı Mutua Madrilena. 2008’de ise Alonso tekrar Renault’a dönünce Santander McLaren’da kalırken, Mutua Madrilena matadoru takip etmeye karar vermişti. İşin ilginci McLaren ile sponsorluğunu korurken, Alonso Ferrari’ye geçmeden birkaç ay önce İtalyan’larla da anlaştığını duyuran Santander; 8 senedir Alonso ile beraber.
İspanyol sponsorlarla geçtiğimiz senelerde içli dışlı olan ve 2009 yılından itibaren 2 farklı İspanyol pilot yarıştırmış Toro Rosso’ya da değinmek lazım. CEPSA olarak bilinen, petrol firması Compañía Española de Petróleos 2011 Eylül’ünden beri Red Bull’un ikinci takımına sponsorluk yapıyor. Carlos Sainz geldiğinde ise peşine A Caruna kökenli bira markası Estrella Galicia’yı takmıştı.
2011’de Jarno Trulli ve Vitantonio Liuzzi ile temsil edilmesine rağmen onun ardından motorsporlarının zirvesine pilot gönderemeyen İtalya’ya karşı, İspanyolların 1999 yılından beri kesintisiz olarak Formula 1’de temsil edilmesi aslında İspanyol Pilot Dosyası’nı açmamızın sebeplerinden. Her ne kadar öncesinde de önemli sayılacak isimler olsa da Pedro, Fernando, Marc üçlüsü; büyük bir jenerasyona örnek teşkil ettiler. Fernando Alonso ile ortak menejerlere sahip olan Carlos Sainz’in devamında alacağı başarılı sonuçlar, onlara destek olan İspanyol firmalarla birleşince; dosyada hazırladığımız Excel dosyasına daha çok pilot, puan ve şampiyonluklar eklenecektir. Viva Espana!
Tunç Aras